W Polsce od lat borykamy się z rosnącym problemem otyłości dzieci w wieku szkolnym, przyjmuje się, że co 8 dziecko wykazuje znaczące cechy otyłości lub nadwagi, statystyki w tym temacie są bezlitosne. Na kształtowanie nawyków żywieniowych dzieci to my dorośli niewątpliwie mamy największy wpływ. Dzieci są bardzo dobrymi obserwatorami, często z dużym powodzeniem naśladują zachowanie swoich rodziców czy opiekunów, sposób mówienia, gesty, styl ubierania się, a przede wszystkim nawyki żywieniowe. Warto wykorzystać tą wiedzę i przekuć ją na naukę pozytywnych zachowań żywieniowych dzieci. Łatwo to stwierdzić, ale jak to zrobić? Takie pytanie często pada z ust rodziców, którzy odwiedzają moją poradnię dietetyczną.
Pierwsza najważniejsza kwestia to bycie konsekwentnym w swoich własnych postępowaniach. Jeżeli postanawiamy edukować dzieci w temacie żywieniowym powinniśmy działać spójne, konkretnie i konsekwentnie. Wysyłając sygnał dziecku np. „chipsy nie są zdrowe, nie należy ich jeść”, a za chwilę kupujemy na oczach dziecka paczkę tego typu produktów to nauka i nasz autorytet w tym zakresie idzie w las. Starajmy się rozsądnie planować zakupy i unikać wkładania do koszyka produktów, które klasyfikujemy jako wysoko przetworzone, zawierające dużo cukru i soli. Pamiętając stale o naszych dzieciach zakupy nasze staną się bardziej przemyślane a w konsekwencji bardziej zdrowe.
Dziś życie rodzinne wygląda nieco inaczej niż te, które wiedli nasi dziadkowie, jesteśmy zapracowani, ciągle mamy wypełniony kalendarz, jesteśmy zajęci, a czas przecieka nam między palcami. Cierpimy na brak wolnego czasu, zwykłą rozmowę, wspólny posiłek i cieszenie się swoim towarzystwem. Spróbujmy to zmienić – zaplanujmy przynajmniej jeden wspólny posiłek w ciągu dnia, celebrujmy go, nadajmy mu priorytetowe znaczenie w ciągu dnia. Wówczas mamy możliwość przekazać dziecku pozytywne bodźce przy stole, budować właściwe nawyki żywieniowe, wytłumaczyć potrzebę zdrowego posiłku. Pamiętając przy tym o powiedzeniu „kropla drąży skałę” im częściej dziecko będzie obserwować taką sytuację w domu tym chętniej poda się jej i ją pozytywnie zapamięta.
Warto młodemu człowiekowi nieustannie podkreślać zalety spożywania dobrej jakości produktów. Więc przygotowując posiłek pamiętajmy aby na talerzu gościły składniki żywieniowe, które wniosą do posiłku dziecka wszelkie wartości odżywcze. Warzywa, produkty pełnoziarniste, ryby, nabiał, owoce mięso. Należy tu nadmienić iż dzieci nie chętnie sięgają po warzywa, a szczególnie kiedy nie widzą, że rodzice je także spożywają. Dobrym rozwiązaniem jest zaproszenie dziecka do robienia zakupów w warzywniaku, zaproponowaniu aby samo dziecko wybrało składniki na sałatkę czy surówkę, a potem wspólnie przygotować z nich posiłek.
Najważniejszym czynnikiem rzutującym na zdrowie dziecka a także jego prawidłową wagę jest regularność żywienia. Tutaj rodzice powinni zadbać przede wszystkim, aby dziecko nie wychodziło z domu bez pierwszego śniadania. Z badań prowadzonych przez moją poradnię mogę z pełną świadomością powiedzieć że około 30% dzieci rano nie jada pierwszego śniadania a około 50% nie zabiera ze sobą drugiego śniadania.
Brak spożywania śniadania przez dzieci z biegiem czasu odbija się nie tylko na ich samopoczuciu, czy gorszych wynikach w nauce, ale także wyglądzie i zdrowiu. Opuszczanie śniadań, a także zbyt mała ilość posiłków w ciągu dnia powodują u dzieci szybki rozrost tkanki tłuszczowej. Organizm doświadczany w okresie intensywnego wzrostu niedożywieniem bardzo skrupulatnie kształtuje rozmaite mechanizmy nerwowe, hormonalne i metaboliczne pozwalające oszczędzać energię. Dlatego należy pamiętać, że dla zachowania zdrowia i szczupłego wyglądu niezwykle ważne jest, aby dziecko spożywało przynajmniej 4 posiłki w ciągu dnia i nigdy nie wychodziło z domu bez śniadania.
W roku szkolnym dzieci bardzo często korzystają z dodatkowych zajęć pozalekcyjnych. Potrzeby istnienia takiej formy aktywności fizycznej i umysłowej absolutnie nie zamierzam kwestionować, to na co chcę zwrócić uwagę rodziców to fakt aby zajęcia po lekcjach były planowane racjonalnie. Dziecko po powrocie ze szkoły powinno zjeść obiad odpocząć, a dopiero potem brać udział w zajęciach dodatkowych. Starajmy się aby obiady w dużej mierze były urozmaicone, zawierały kolorowe warzywa i racjonalną ilość produktów mięsnych. Przynajmniej dwa razy w tygodniu warto podawać potrawy rybne. Kasze, ryż i makarony pełnoziarniste to znakomite zamienniki ziemniaków. W ramach posiłku obiadowego unikajmy podawania dziecku smażonego mięsa, ziemniaków w dużych ilościach, szczególnie okraszonych tłuszczem czy sosem, zup zabielanych śmietaną, klusek, frytek. Unikajmy także podawania dziecku do dań obiadowych słodkich soków owocowych czy napojów gazowanych. Przyzwyczajmy nasze dzieci do picia wody.
Organizm dziecka podczas dnia spala ponad 80 - 85% energii więc w tym czasie powinno spożywać sporo wartościowego pożywienia w postaci trzech do czterech posiłków. To zapewni dostarczenie pełno wartościowej ilości kalorii dobrze zagospodarowanych przez organizm dziecka. Wieczorem ilościowe zapotrzebowanie kaloryczne będzie już zdecydowanie mniejsze. Natomiast jeśli w ciągu dnia dziecko zjada mniejszą ilość posiłków, nie je śniadań lub któreś pomija to wieczorem organizm będzie domagał się dodatkowych kalorii. Pamiętajmy aby wieczór nie obfitował w słodkie napoje, przekąski i dużą ilość owoców. Raczej przygotujmy pociechom lekkostrawną kolację pamiętając o tym aby została spożyta przynajmniej dwie do trzech godzin przed snem.
Zapamiętajmy: ustalmy dzieciom stałe godziny posiłków, zadbajmy o to aby w każdym z nich były obecne warzywa i owoce. Przed pójściem do szkoły dopilnujmy by dziecko zjadło śniadanie a na długiej przerwie kolejne. Pilnujmy się podczas robienia zakupów aby nie wkładać do koszyka niezdrowych produktów żywieniowych, dbając o dobrą jakość zdrowotną kupowanych produktów. Jedzmy posiłki wspólnie z dziećmi budując miłą atmosferę. Ustalmy konkretne zasady spożywania słodyczy, eliminujmy z diety słodkie napoje. Racjonalnie rozplanujmy obowiązki i zajęcia dodatkowe dziecka w ciągu dnia aby miał czas na spożywanie obiadu. Serwujmy lekkostrawną kolację w odpowiednim czasie przed snem.
Jestem przekonana że zdrowie naszych dzieci jest dla nas wszystkich ważne i moje rady pomogą Państwu przy zmianie nawyków żywieniowych naszych najmłodszych.
Renata Jeruzalska
Twój komentarz